Hazif al-Asad

Syria to młode państwo, odzyskało niepodległość dopiero w 1946 r. Próby przejęcia w nim władzy poprzez zamachy stanu podejmowano wielokrotnie. Jednak dopiero ten przeprowadzony przez partię Baas na czele z Hafizem  al - Asadem okazał się skuteczny. Do tego stopnia, iż reżim przez niego wprowadzony trwał blisko 30 lat.

Hazif al-Asad
Źródło:https://cdnph.upi.com/topic/photo/ss/upi/b54b7ef9d
dca68e90459275b5b1d7dd6/President-Assad_1.jpg

Droga do władzy

Asad aby dojść do władzy skutecznie na arenie politycznej budował swoją pozycję. Początkowo był zwolennikiem unii egipsko - syryjskiej, jednak zorientowawszy  się, iż Syria w tym sojuszu się nie liczy, zmienił opcję polityczną. Został ministrem obrony narodowej w 1965 roku i skutecznie umacniał pozycję. Wspierał przejmującą władzę partię Baas (Partia Socjalistycznego Odrodzenia Arabskiego) po upadku unii z Egiptem, jednak nie był on jej przywódcą. W kolejnych latach doszło do jawnego konfliktu między Asadem a Salahem Dżadidem, który doprowadził do rządów Baas w Syrii. Ostateczną walkę wygrał Asad, przejmując w sposób bezkrwawy władzę w 1970r. Rok później został prezydentem Syrii. Odtąd rządził nieprzerwanie aż do śmierci w 2000r.

Lew z Damaszku

O Asadzie mówi się jawnie jako dyktatorze. Nazywa się go przydomkami takimi jak sfinks czy lew. Faktycznie, twarz  zawsze bez emocji, człowiek jednak silny i drapieżny, był w stanie policzyć się z każdym, kto mu zagrażał. Jako głowa państwa był głową partii Baas, jedynej jawnie działającej. Realizował więc jej cele. Członkowie byli to przede wszystkim alawici, mieszanka szyitów i chrześcijan, uważana w kręgach muzułmańskich za sektę. Dlatego też wśród społeczeństwa jak i wewnątrz partii pojawiły się zgrzyty. Asad nie mógł pozwolić sobie na opór ze strony społeczeństwa, tym bardziej na rozłam w partii, toteż zaraz po przejęciu władzy rozpoczęły się z jego rozkazu czystki wewnątrzpartyjne. Wszystko odbywało się po cichu, bowiem Asad budował wizerunek władcy idealnego, przyjaznego najuboższym, wybawiciela. Organizował objazdy po kraju, chciał by ludzie uważali go za bliskiego swym sercom- i tak było przez cały okres rządów. Stosował równocześnie ograniczanie wolności słowa, przestała istnieć niezależna prasa, przeciwników reżimu surowo karano, najczęściej śmiercią.

"Porachunki" z opozycją

Prezydent był dobry dla tych, którzy go kochali. Było takich wielu’ wybrano go 5 razy na prezydenta, choć wiadomo, iż były to wybory tak wolne jak  w PRL-u. Chcąc przypodobać się sunnitom, którzy stanowili większość społeczeństwa, kreował się na idealnego muzułmanina, chodząc do meczetów regularnie, obsadzając przychylnych sobie sunnitów na ważnych stanowiskach. Jednak opozycja wobec władzy była, przede wszystkim ze względu na działalność Braci Muzułmańskich, niepopierających socjalistycznych działań Baasu. Co ciekawe, sam Asad nie był ideologicznym zwolennikiem socjalizmu, jednak musiał mieć silnego sojusznika na arenie międzynarodowej- ze względu na konflikt z Izraelem nie mogły nim być Stany Zjednoczone-zostawała więc ZSRR. Dążąc do wzmocnienia swej władzy zmienił konstytucję powiększając zakres obowiązków prezydenta, a wszelkie przejawy buntu tłumił w zarodku posługując się utworzonym korpusem wojskowym; w ogóle doszło do silnego zmilitaryzowania Syrii, w czym udział miała Rosja, regularnie dostarczająca broń. Wizję polityczną Asad miał jedną - utworzyć Wielką Syrię, obejmującą tereny Palestyny, Jordanii, Libanu; zjednoczyć państwa arabskie. Toteż kolejnym wrogiem syryjskim był Izrael i Palestyńczycy, dążący do utworzenia swojego państwa. Stąd też doszło do wojny Jom Kippur w roku 1973, w której to Syrię wsparł Egipt. Syryjczykom nie udało się odzyskać Wzgórz Golan, które były osobistą porażką Asada. Wcześniej, po wojnie sześciodniowej obarczano go za utratę wzgórz. Był wtedy ministrem obrony, toteż nigdy nie pogodził się z ich nieodzyskaniem za swej prezydentury.

Kolejnym problemem byli stale Bracia Muzułmańscy, chcący obalenia Asada. Atakowali jednostki rządowe, wobec ludności niestosującej się do religijnych nakazów również stosowali terror. Przeprowadzili atak na samego prezydenta, ten jednak uszedł z życiem. Dwa lata później wybuchło powstawnie antyrządowe w Hamie. Asad wysłał tam siły, które spacyfikowały oblegających miasto Braci Muzułmańskich. Trwało to jednak kilka tygodni, a ucierpiała najbardziej ludność cywilna. Miasto spalono, zginęło ok. 20tys. osób, bojowników skazywano w publicznych egzekucjach.  Tu objawiły się rządy silnej ręki prezydenta.

Syria regionalną potęgą?

Pod względem gospodarczym sytuacja Syrii w regionie za Asada ustabilizowała się, wzrosło jej znaczenie. Musiano liczyć się z Syrią na arenie międzynarodowej. Niewątpliwie rządy prezydenta były krwawe i pełne represji wobec ludności buntującej się, ograniczał swobody obywatelskie. Jednak utworzył silne państwo, gospodarczo jak i militarnie, którego bano się, a wszystko to w bardzo krótkim okresie.

Hanna Jeleńska

Bibliografia:

[1] Współczesne oblicza bezpieczeństwa  - Ewa M. Guzik-Makaruk, Emil W. Pływaczewski
[2] https://www.polskieradio.pl/39/156/Artykul/773581,Hafiz-alAsad-syryjski-lew